Ondernemen, een moeilijk vak

Over ondernemerschap wordt veel gezegd en geschreven. Cursussen, advies en coaching in overvloed. Allemaal met de goede bedoelingen om ondernemers te ondersteunen bij hun avontuur of bij de eeuwige strijd die ondernemen in mijn ogen is. Toch kom ik niet zoveel ondernemers tegen die zich heel bewust scholen of laten begeleiden. Is een ondernemer te eigenwijs? Gunt hij zichzelf de tijd niet? Of sluit het uiteindelijk niet aan bij de essentie van het ondernemen en bij hetgeen het ondernemerschap nu zo’n pittig vak maakt?

Ik ben nu ruim 15 jaar met ondernemers en ondernemerschap bezig en ik denk dat de complexiteit zit opgesloten in de verschillende rollen die nodig zijn om het ondernemerschap goed in te vullen en succesvol te zijn. Afgeleid van het gedachtegoed van mijn oud-collega Jan Smit, onderscheid ik vier rollen: directeur, manager, aandeelhouder en medewerker. Elke rol heeft zijn eigen toegevoegde waarde voor de organisatie maar ook hun eigen belang. Deze belangen conflicteren nog wel eens. Zo vind ik het bijvoorbeeld een belangrijke taak voor een directeur om te zorgen voor een lange termijn visie en het stimuleren van innovatie; haaks op de rol van manager, die belang heeft bij een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering, liefst met zo min mogelijk onzekerheden en gericht op de prestatie van vandaag. Beide zijn echter belangrijk. De onderstaande afbeelding laat goed zien dat door de verschillende verantwoordelijkheden die bij elke rol horen, een conflict op de loer ligt, ondanks dat vanuit elk perspectief het gemeenschappelijke doel wordt nagestreefd. Omdat de ondernemer (zeker bij kleinere organisaties) meerdere rollen (deels) zelf vervult, is het belangrijk om bewust te zijn vanuit welk perspectief je beredeneert en welk belang het zwaarst moet wegen. Zo niet, dan wordt het ondernemen een soort schizofrene bezigheid en dus erg moeilijk voor jezelf maar ook voor je medewerkers.

Vier rollen, conflicterende belangen en dat verenigd in één persoon; hoe vind je hier als ondernemer je weg in? Het antwoord zit opgesloten in wat ik noem, de persoonlijke kern. Ondernemen is een persoonlijke keuze. Vanuit jouw eigen ambitie en persoonlijke keuzes geef je in invulling aan de diverse rollen. Als je vanuit jouw persoonlijk perspectief de zaken heel scherp voor ogen hebt, conflicteren de rollen niet meer, want het is duidelijk welk belang het zwaarst weegt.

Ik zal niet zeggen dat met het onderkennen van de 4 rollen en de persoonlijke kern het ondernemerschap makkelijk wordt, maar het biedt in ieder geval handvatten om gericht, consistent en met plezier te werken.

Ondernemen is een moeilijk maar ook een prachtig vak!